• Astene, Sectie A, kadastraal perceel 448 (deels)

• Voor de bouw van de bunker werd een perceel landbouwgrond onteigend ter grootte van 1 are 94 ca in de zuidwestelijke hoek van een groter perceel landbouwgrond met een totaal oppervlak van 70 are 80 ca.
• Gezien dit onteigende perceeltje A448 (deels) niet direct aansloot met de openbare weg was er nood aan een permanente erfdienstbaarheid over een strook van 2 meter breed om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken. Deze verliep eerst nog eens 27.50 meter verder in noord noordoostelijke richting langs de zuidgrens van hetzelfde perceel A448 tot bij een zuidelijk lopende private zandweg die kadasternummer A455 droeg. De permanente erfdienstbaarheid liep langs de rechter kant van deze private weg over een breedte van 2 mete en een lengte van 149 meter (licht kronkelend) om zo de huidige "Oude Heirweg" te bereiken. Deze toenmalige private zandweg bestaat heden niet meer.
• Voor de tijdelijke erfdienstbaarheid die werd voorzien voor een periode van 8 maanden na het tekenen van de akte en nodig was om de bouw van de bunker mogelijk te maken, werd de eeder besproken strook van 27.50 meter in noord noordoostelijke richting op het perceel A448 uitgebreid tot een breedte van 5 meter. Ook het vervolg van over de private zandweg met kadastraal nr A455 over 149 meter tot op de "Oude Heirweg" werd uitgebreid tot een strook van 5 meter. Op die wijze was de ganse bestaande zandwegel tijdelijk belast met deze tijdelijke erfdienstbaarheid.
• Het perceel A448 was eigendom van Mr Henri De Meulenaere, burgemeester te Nazareth. Hij was ook de eigenaar van de percelen die werden onteigend voor de nabijgelegen bunkers A3 en A4 en hun bijhorende erfdienstbaarheden.
• De akte voor de onteigening en de bijhorende erfdienstbaarheden op het perceel A448 werd verleden op 5 Februari 1935 voor de totaalprijs van 1000 BEF.
• Daarnaast bevatte deze akte een clausule zodat de eigenaar nog jaarlijks een intrest van 5% ontving op dit verkoopbedrag, wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 50 BEF.
• De erfdienstbaarheden over de zandweg met kadasternummer A455 maakten deel uit van een grote onteigeningsakte gericht aan de Commissie van Openbare onderstand van de Stad Gent die hier heel wat gronden in eigendom had. Dit omvatte onder andere ook nog de onteigeningen en erfdienstbaarheden van de bunkers A6, A7, A8, A9, A10, A11, B6, B7, B8, B9 en C4. Deze totale akte was goed voor 20055 BEF waarvan de erfdienstbaarheden voor de bunker A5 een gedeelte van 375 BEF op zich namen. Ook op deze grote akte zat een intrestclausule van 5% per jaar wat neerkwam op de totale akte 1002.75 BEF per jaar en voor deze kleine akte op zich 18,75 BEF.
• Deze grote akte werd verleden op 24 Februari 1936 (bijna een jaar later dus dan de meeste andere aktes in deze regio...).
• Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.

• Op actuele kadasterkaarten zijn alle besproken originele percelen nog praktisch terug te vinden.
• Het originele perceel A448 werd opgedeeld in 2 deelpercelen, namelijk het perceeltje A448b met bijhorende ooit onteigende grond en het perceel A448a, de rest van het originele perceel A448.
• De originele kronkelende private wegel A455 bestaat nog altijd officieel volgens het kadaster maar is in praktijk niet meer terug te vinden. Allicht behoren de percelen A456, A455 (de zandweg), A449 en A454 allen heden tot 1 en dezelfde landbouwer en worden ze dan ook als 1 groot perceel bewerkt waardoor de wegel totaal visueel niet meer te zien is op bv luchtfoto's.
• Het originele perceeltje, huidige A48b zal in 1961 in elk geval al opnieuw verkocht geweest zijn gezien het toen al niet meer op de lijst van nog niet verkochte bunkers stond. De kans is ook reëel dat het nooit opnieuw te koop aangeboden is geweest en zonder betaling werd teruggegeven. Ook in Munte zijn bunkers zonder ooit opnieuw teruggekocht te zijn, van de staat opnieuw overgedragen naar de originele eigenaar (die toevallig ook de burgemeester was van de gemeente). Daar is het eigenlijk nog erger want daar zijn zelfs al die respectievelijke bunkers, en het zijn er enkele, plots ook officieel van het kadaster verdwenen terwijl ze er allen nog effectief staan.

• De bunker ligt honderd meter ver in het veld op uw linker kant, langs de "Oude Heirweg" tussen de Spletestraat en de 's Gravenstraat, komende van de Spletestraat.
• Omdat de originele veldweg, die privaat was, vanaf de Oude Heirweg heden niet meer bestaat, kunt u hem eigenlijk het vlotst proberen bereiken doorheen het huidige veld. Doe dit niet als er gewassen op staan aub.

• Het is een voorliniebunker tussen de steunpunten van Astene en Eke. Hij is opgesteld tussen A4 (485 m) en A6 (310 m) en hij staat volledig solitair opgesteld. De dichtstbij gelegen bunker van de steunlijn was de verdwenen commandobunker C3 (740 m)

• Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
• Achteraan de tweede kamer was een koepel.

• Hij was voorzien voor het opstellen van twee mitrailleurs.
• Naast de standaardopstelling van Maximmitrailleurs was deze bunker ook nog voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• De hoeken zijn afgewerkt met baksteen en het geheel is gecementeerd geweest met het motief van assestenen.
• Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
• Beide schietgaten zaten verborgen achter houten luiken, openend in twee richtingen van elk 0.50m x 1.40m (BxH).
• Er waren geen extra valse ramen buiten de twee schietgaten.
• De kans dat men hier op de luiken specifiek ramen en gordijnen heeft aangebracht is weinig waarschijnlijk omdat het geheel toch diende het uitzicht naar de buitenwereld te geven van een koeienstal. Mogelijks waren ze zelfs niet echt geaccentueerd ten opzichte van de rest van het gebouw om er niet specifiek de aandacht op te trekken.
• Het bunkertje had een vrij plat dak in hout uitgewerkt en bedekt met rode fabriekspannen.
• Bovenop het dak stond een koepel. De wijze waarop deze weggecamoufleerd was, is tot op heden onbekend voor deze bunker.. Zeker ook omdat de wijze waarop de bunker op plannen wordt afgebeeld, in realiteit niet zal hebben geklopt.
• Onderaan de koepel bevond zich een luikje van 0.48m x 0.56m
• De koepel zelf kon worden bereikt via 9 in het beton ingewerkte sporten van 0.80m, diameter 25mm.
• Vanuit de koepel vertrok 2.50 meter stemdragerbuis om vanuit de koepel orders te kunnen doorgeven naar de mitrailleurkamers.
• Om het bunkertje te betreden was het toegangssas voorzien van enkele in beton gegoten treden.
• Beneden in dit sas was een sterfputje voorzien.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het globale uitzicht was dit van een koeienstal in assestenen met een vrij plat dak.

• De bunker, of wat er nog van overblijft, is volledig vrij.

• De bunker is zwaar beschadigd maar dit heeft niets met strijd uit de meidagen 40 te maken.
• Er zijn geen directe sporen van strijd. Dit valt ook niet echt te verwachten op dit gedeelte van de bunkerlinie dat eigenlijk ook nooit echte strijd heeft gekend en amper bezet is geweest.

• Aan de buitenzijde zou je nog vermoeden te maken te hebben met een vrij normale bunker. Als je hem echter eens nauwer bekijkt, zie je vrij direct dat er wel heel wat niet meer normaal is.
• Zo zijn toegangssas en bijhorende tussenwanden, ook tussen de 2 mitrailleurkamers, volledig verdwenen.
• De muren en het dak zijn ongeveer nog de helft van hun normale dikte.
• Ook de wanden naar de koepel toe zijn sterk verminderd in dikte.
• De originele vloer is volledig verdwenen.
• De toestand waarin deze bunker zich heden bevindt heeft alles te maken met het feit dat het één van de bunkertjes is dat opgekocht is geweest door een persoon die enkel geïnteresseerd was in het oud ijzer. De ravage die men aan de bunker kan zien zou zijn veroorzaakt door de bunker meermaals vol te proppen met autobanden. Eenmaal de bunker volzat met deze banden, heeft men het ganse zootje in brand gestoken en meerdere dagen laten branden. Hierdoor bleef aan de binnenkant een heleboel verpulverde beton over, en wat veel interessanter was, massa's ijzer dat uit het kapotgesprongen beton vrij gekomen was. Dit kon men recupereren aan de prijzen van oud ijzer. Op die wijze kon men ook wat nog restte van de koepel vrij gemakkelijk verwijderen. Hetzelfde lot onderging ook de bunker A6.
• Ook de bunker A9 is door dezelfde opkoper ooit opgekocht geweest maar gelukkig nooit in brand gestoken. Hier zijn wel vrij bruut de restanten van de koepel uitgebroken.
• Hierdoor is de bunker nu wel echt bruikbaar als stal voor koeien al moet men toch nog altijd opletten voor uitstekende losse wapening. De toegang is serieus wat breder geworden, de tussenmuren tussen de kamers en het toegangssas en alle binnenmuren zijn op deze manier ook reeds verdwenen.
• Ondanks de zichtbare ravage, blijft het een zeer sfeervolle bunker om te fotograferen.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject C terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 65.299,11 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 95.799,11 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Foto's anno 1990 - 1995 : Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting